ارائه الگوی مسئولیت اجتماعی شرکتی در راستای توسعه صنعت بانکداری

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه مدیریت بازرگانی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 دانشیار، گروه مدیریت بازرگانی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف کلی طراحی الگوی مسئولیت اجتماعی شرکتی در راستای توسعه صنعت بانکداری انجام شد.
روش: پژوهش حاضر به‌روش آمیخته اجرا شده است؛ بدین صورت که ابتدا با استفاده از رویکرد کیفی نظریه داده‌بنیاد، الگوی مسئولیت اجتماعی شرکتی طراحی شده و در رویکرد کمّی، آزمون مدل انجام شده است. داده‌های بخش کیفی، از طریق مصاحبه نیمه‌ساختار‌یافته با 15نفر از خبرگان دانشگاهی و نظام بانکی کشور، در سطح بانک‌های دولتی و خصوصی جمع‌آوری شدند. در بخش کمّی نیز از نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای استفاده شد؛ بدین صورت که پس از انتخاب‌کردن مناطق 1 و 4 شهر تهران، پرسش‌نامه‌ای که بر اساس الگوی طراحی‌شده تنظیم شده بود، به‌طور تصادفی بین 248 نفر از مدیران و کارمندان شعب و سرپرستی بانک ملت در این دو منطقه توزیع و جمع‌آوری شد. روش تجزیه‌وتحلیل داده‌های مصاحبه، کدگذاری‌های حقیقی و نظری و استفاده از رویکرد گلیزری بود. در بخش کمّی نیز، از مدل‌سازی معادلات ساختاری و نرم‌افزارهای اس‌پی‌اس‌اس و آموس استفاده شد.
یافته‌ها: یافته‌های بخش کیفی، به طراحی الگوی مسئولیت اجتماعی شرکتی در صنعت بانکداری بر مبنای دیدگاه خبرگان دانشگاهی و نظام بانکی منجر شد و پس از تأیید روایی و پایایی آن، فرضیه‌های بخش کمّی تدوین شدند. آزمون فرضیه‌ها اعتبار مدل را تأیید کرد.
نتیجه‌گیری: تجزیه‌وتحلیل داده‌ها نشان داد که مسئولیت اجتماعی شرکتی در صنعت بانکداری، پنج بُعد را دربرمی‌گیرد که عبارت است از: ابعاد اقتصادی، سیاسی ـ قانونی، فرهنگی ـ اخلاقی ـ اجتماعی، بشردوستانه و عوامل فناوری. افزون بر این، نتایج بخش کمّی حاکی از آن بود که این پنج بُعد مسئولیت اجتماعی شرکتی در بانک ملت معنادار است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Designing a Model of Corporate Social Responsibility to Assist the Development of the Iranian Banking Industry

نویسندگان [English]

  • Seyed Mehran Taghavi 1
  • Mehdi Karimizand 2
  • Vahidreza Mirabi 2
1 Ph.D. Candidate, Department of Business Management, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Associate Prof., Department of Business Management, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Objective
The present research seeks to design a model of corporate social responsibility (CSR) and help with the development of the Iranian banking industry.
Methodology
This is a mixed methods study and combines elements of both quantitative and qualitative research. The model of corporate social responsibility was designed using the qualitative approach and the model was tested by the quantitative approach afterward. In the qualitative section, the data was collected by conducting semi-structured interviews with 15 academics and experts from Iran’s public and private banks. In the quantitative part and through random cluster sampling, districts 1 and 4 of Tehran were initially selected. Next, a questionnaire was distributed randomly based on the designed pattern among 248 managers, administrators, and employees of different branches of Bank Mellat, in districts 1 and 4 of Tehran. The interviews were analyzed using real and theoretical coding and the Glaser Grounded Theory. In the quantitative part, Structural Equation Modeling (SEM) was applied and SPSS and AMOS software were used.
Findings
The findings of the qualitative part led to the design of a model of corporate social responsibility in the banking industry based on the views of academic experts and the banking system. After confirming the validity and reliability of the model, the hypotheses of the quantitative part were developed. Testing the hypotheses indicated the validity of the model.
Conclusion
Data analysis showed that corporate social responsibility in the banking industry has five dimensions: economic, political-legal, cultural-ethical-social, humanitarian, and technological. Also, the results of the quantitative part indicated that these five dimensions are of significance in Bank Mellat.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Corporate social responsibility
  • Banking industry
  • Mixed approach
  • Grounded theory
حبیبی، نوید؛ وظیفه‌دوست، حسین و جعفری، پریوش (1395). مؤلفه‌های ارتقای مسئولیت‌پذیری اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی. فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، ۲۲(۲)، 125-145.
خنیفر، حسین؛ میرزایی، نقی؛ پریشانی، علی و پوربهروزانف، علی (1397). آسیب‌شناسی پژوهش‌های داخلی در زمینه مسئولیت‌پذیری اجتماعی با رویکرد فراترکیب. فصلنامه علمی ‌ـ ‌پژوهشی مدیریت سازمان‎های دولتی، 6(3)، 83-98.
رجب‌پور، ابراهیم، مرادی، محمد (1400). تحلیل و توسعه نهادی مسئولیت اجتماعی سازمان‌ها: رویکردی آمیخته. مدیریت بازرگانی، 13(4)، 929-952.
شافعی، رضا و عزیزی، نعمت‌الله (1392). مطالعه وضعیت مسئولیت‌پذیری اجتماعی سازمانی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی غرب کشور (طراحی یک الگوی ارزیابی). رفتار سازمانی در آموزش‌وپرورش، 1(2)، 5-22.
عزیزی، نرجس؛ محسنی، رضاعلی؛ تاج‌الدین، محمدباقر (1397). فعالیت‌های داخلی و خارجی مسئولیت اجتماعی سازمان‌ها در نظام بانکی و بررسی رابطه آن با سرمایه اجتماعی، جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، 5(11)، 311-340.
عسگری، کاظم؛ عزیزی، شهریار؛ مشبکی، اصغر (1399). استراتژی مسئولیت اجتماعی در بانک‌‌های دولتی با رویکرد فرهنگ‌‌‌‌‌ ایرانی اسلامی، پژوهش‌های مدیریت راهبردی، 26(77)، 99-126.
فرهادی راد، حمید؛ پارسا، عبدالله؛ شاهی، سکینه و بهرامی، مهران (۱۳۹۹). شناسایی و واکاوی مسئولیت‌های اجتماعی دانشگاه. نشریه آموزش علوم دریایی، (۲)، ۳۳-۴۵.
فیاضی آزاد، علی؛ رحمتی، محمدحسین و خنیفر، حسین (1396). طراحی مدل عوامل مؤثر بر مسئولیت اجتماعی شرکت ملی نفت ایران. مدیریت سرمایه اجتماعی، ۴(۲)، 181-197.
قربانی، محمدجواد؛ فقیهی، ابوالحسن و عزیزی، شهریار (1399). الگوی مسئولیت اجتماعی شرکت‌های پالایش نفت، به روش پژوهش آمیخته اکتشافی. مدیریت فرهنگ سازمانی، ۱۸(۱)، 1-26.
کاظمیان، صادق؛ ملک‌زاده، غلامرضا؛ فراهی، محمدمهدی و خوراکیان، علیرضا (1399). کشف مؤلفه‌های مسئولیت‌پذیری اجتماعی مدیران اقامتگاه‌های بوم‌گردی ایران. مطالعات اجتماعی گردشگری، 8(16)، 145-168.
میرمحمدی، سید محمد و رجائی، هادی (1393). رابطه رهبری تحول‌آفرین و مسئولیت اجتماعی سازمان. مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، 23(74)، 1-19.
نوروزی، محمدرضا؛ دانایی‌فرد، حسن؛ فانی، علی‌اصغر و حسن‌زاده، علیرضا (1393). پردازش نظری مسئولیت اجتماعی بر مبنای نظریه داده‌بنیاد. بهبود مدیریت، ۲۶(۴)، 5-34.
 
References
Asgari, K., Azizi, S. & Moshabaki, A. (2020). The Social Responsibility Strategy in State Banks with Iranian Islamic Culture Approach. Strategic Management Researches, 26(77), 99-126. (in Persian)
Azizi, N., Mohseni, R., & Tajeddin, M. B. (2018). Internal and External Activities of Corporate Social Responsibility in the Banking System and Its Relationship with Social Capital. Biquarterly Journal of Sociology of Social Institutions, 5(11), 321-352. (in Persian)
Becerra, M. (2010). The theory of firm for strategic management: Economic value analysis. Cambridge university press.
Belal, A.R. (2008). Corporate social disclosures (CSD) in Russia. In Global Practices of Corporate Social Responsibility, Idowu SO, Filho WL (eds). Springer Verlag: Berlin, Germany.
Belasri, S., Gomes, M. & Pijourlet, G. (2020). Corporate social responsibility and bank efficiency. Journal of Multinational Financial Management54, 100612.‏
Carroll, A. B. (1999). Corporate Social responsibility – evolution of a definitional construct. Business and Social, 38(3), 21-34.
Farhadi Rad, H., Parsa, A., Shahi, S. & Bahrami, M. (2020). Identify & analyze the university’s social responsibilities. Journal of Marine Science Education, (2), 33-45. (in Persian)
Fayazi Azad, A., Rahmati, M.H. & Khanifar, H. (2017). Designing a model of factors affecting the social responsibility of the National Iranian Oil Company. Social Capital Management, 4(2), 181-197. (in Persian)
Gangi, F., Mustilli, M. & Varrone, N. (2018). The impact of corporate social responsibility (CSR) knowledge on corporate financial performance: evidence from the European banking industry. Journal of Knowledge Management, 23(1), 110-134.‏
Ghorbani, M.J., Faghihi, A. & Azizi, Sh. (2020). Model of social responsibility of oil refining companies, by exploratory mixed research method. Organizational Culture Management, 18(1), 1-26. (in Persian)
Habibi, N., Vazifehdoost, H. & Jaffari, P. (2016). Components of promoting social responsibility in Islamic Azad University. Quarterly Journal of Research & Planning in Higher Education, 22(2), 125-145. (in Persian)
Kadłubek, M. (2015). The essence of corporate social responsibility and the performance of selected company, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 213, 509-515.
Kazemian, S., Malekzadeh, Gh., Farahi, M.M. & Khorakian, A. (2020). Discovering the components of social responsibility of Iranian ecotourism resort managers. Social Studies of Tourism, 8(16), 145-168. (in Persian)
Khanifar, H., Mirzaei, N., Parishani, A. & Pourbehrouzanf, A. (2018). Pathology of internal research in the field of social responsibility with a hybrid approach. Quarterly Journal of Management of Government Organizations, 6(3), 83-98. (in Persian)
Lagasio, V., Cucari, N., & Åberg, C. (2021). How corporate social responsibility initiatives affect the choice of a bank: Empirical evidence of Italian context. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 28(4), 1348-1359.‏
Laguir, I., Stekelorum, R., Laguir, L., & Staglianò, R. (2021). Managing corporate social responsibility in the bank sector: A fuzzy and disaggregated approach. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 28(4), 1324–1334.
Lecuyer, C., Capelli, S. & Sabadie, W. (2021). Consumers’ implicit attitudes toward corporate social responsibility and corporate abilities: Examining the influence of bank governance using the implicit association test. Journal of Retailing and Consumer Services61, 101989.‏
Mirmohammadi, S.M. & Rajaei, H. (2014). The relationship between transformational leadership & corporate social responsibility. Management Studies (Improvement & Transformation), 23(74), 1-19. (in Persian)
Nowrozi, M., Danaeifard, H., Fani, A. & Hassanzadeh, A. (2014). Theoretical processing of social responsibility based on data theory. Journal of Management Improvement, 26(4), 5-34. (in Persian)
Perez, A. & Rodriguez B. I. (2014). Customer CSR expectations in the banking industry. International Journal of Bank Marketing, 32(3), 223-244.
Radhakrishnan, S., Tsang, A. & Liu, R. (2018). A corporate social responsibility framework for accounting research. The International Journal of Accounting, 53(4), 274-294.‏
Rajabpour, E., & Moradi, M. (2022). Institutional Analysis and Development of Organizational Social Responsibility: A Mixed Approach. Journal of Business Management, 13(4), 929-952. doi: 10.22059/jibm.2021.328677.4183 (in Persian)
Safarzad, R. (2017). Corporate Social Responsibility Theories and Models, Applied mathematics in engineering. Management and technology journal, 5, 38.
Shafei, R. & Azizi, N. (2013). Study of the status of organizational social responsibility in universities and higher education centers in the west of the country (design of an evaluation model). Organizational Behavior in Education, 1(2), 5-22. (in Persian)
Siueia, T. T., Wang, J. & Deladem, T. G. (2019). Corporate Social Responsibility and financial performance: A comparative study in the Sub-Saharan Africa banking sector. Journal of Cleaner Production, 226, 658-668.‏
Veerabrahmam, B. & Ramesh, S. (2020). Corporate Social Responsibility and Banking Sector-an Impact Analysis. UGC Care Group I Listed Journal, 10(3), 2278-4632.
Welford, R. (2004). Corporate Social Responsibility in Europe, North America & Asia, University of Hong Kong, China, pp. 33-51.
Wijnants, T. A. M. (2011). Influence of CSR Aspects on Organizational Commitment, (What influence do the different CSR aspects have on the organizational commitment of Douwe Egberts employees?). Master thesis of the department of Organization & Strategy, Tilburg School of Economics and Management, Tilburg University.
Zafar, M. B., & Sulaiman, A. A. (2020). Measuring corporate social responsibility in Islamic banking: what matters? International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, 13(3), 357–388.