فراترکیب قابلیت‌های پویا و رشد شرکت با استفاده از مرور سیستماتیک ادبیات مبتنی بر چارچوب

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشیار گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

3 دانشیار گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

10.22059/jibm.2024.370633.4734

چکیده

هدف: تغییرات و تلاطمات دائمی عوامل محیطی موجود در اکوسیستم کسب‌وکار بقا و رشد شرکت‌ها را با مخاطره مواجه می‌سازد. قابلیت‌های پویا اشاره به توانایی کسب‌وکار در انطباق با تغییرات مداوم بازار، پیشرفت‌های جدید در فناوری، و تغییرات در دیگر عوامل اکوسیستم بر عملکرد شرکت در طول زمان، از طریق حس کردن فرصت‌ها و تهدیدات، قبضه کردن فرصت‌های شناسایی شده، و پیکربندی مجدد و متحول کردن کسب‌وکار دارد. این قابلیت‌ها کسب‌وکارها را قادر به یادگیری، نوآوری و تحول مستمر در خود برای سازگاری با محیط، و گسترش فعالیت و عملیات، یا همان رشد شرکت، به اشکال ارگانیک یا غیر ارگانیک، می‌سازند. بااین‌همه، تعاریف و دسته‌بندی‌های گوناگون و متفاوت ارائه‌شده از قابلیت‌های پویا بهره‌گیری از این مفاهیم را دشوار می‌سازد. ازاین‌رو، هدف اصلی این پژوهش شناسایی پیشران‌ها، فرایندها، سطوح و سلسله‌مراتب قابلیت‌های پویا، و پیامدهای کاربست آنها با تاکید بر رشد شرکت و ارائه مدلی مفهومی از این چارچوب است.

روش: این پژوهش از نوع فراترکیب مطالعات کیفی، و مشخصا بر اساس گام‌های رویکرد مرور سیستماتیک ادبیات مبتنی بر چارچوب انجام شده است. مدل به‌کاررفته دربرگیرنده شش گام اصلی و چهارده پرسش فرعی زیرمجموعه گام‌ها است. ابتدا این مدل معرفی، و سپس، در قالب پاسخ به پرسش پژوهش، به‌طور عملی پیاده‌سازی شد. دو پایگاه داده وب‌آو ساینس و اسکوپوس طی دوره 1997 تا 2023 با محوریت دیدگاه قابلیت‌های پویا برای شناسایی پیشران‌ها، فرایندها، و پیامدهای کاربست آن موردبررسی قرار گرفتند، و درنهایت 90 مقاله به روش کیفی در تحلیل و ترکیب نهایی مورد استفاده قرار گرفتند.

یافته‌ها: تحلیل یافته‌های پژوهش و کدگذاری با روش تحلیل محتوای کیفی منجر به شناسایی 1011 کد اولیه، و دسته‌بندی‌ها آنها در 44 مقوله فرعی، و 10 مقوله اصلی شد. با توجه به چارچوب به‌کاررفته در مرور سیستماتیک (APO) مقوله‌های اصلی به پیشران‌ها، فرایندها، و پیامدها دسته‌بندی شدند، و با استفاده از داده‌های به دست آمده پورت‌فولیوی قابلیت‌های شرکت، دربرگیرنده یک سطح قابلیت‌های عملیاتی، و سه سطح قابلیت‌های پویا شناسایی، و منجر به ترسیم سلسله‌مراتب قابلیت‌های پویا در سطح گردید.

نتیجه‌گیری: تحلیل ادبیات منجر به شناسایی دو دسته پیشران درونی در سطح فردی و سازمانی، و پیشران‌های محیطی شامل عوامل موجود در اکوسیستم کسب‌وکار شد. پورت‌فولیوی قابلیت‌های سازمانی نیز شامل قابلیت‌های عملیاتی، و سه سطح از قابلیت‌های پویا است که ریزبنیان‌ها یا سازوکارهای چارچوب قابلیت‌های پویا را تشکیل می‌دهند. قابلیت‌های عملیاتی قابلیت‌هایی هستند که شرکت را قادر به کسب درآمد و ادامه حیات در شرایط کنونی می‌سازند. سلسله‌مراتب قابلیت‌های پویا شامل قابلیت‌های پویای مرتبه نخست، قابلیت‌های مرتبه دوم یا یادگیری سازمانی، ظرفیت جذب‌کنندگی، و فرایندهای مدیریت دانش، و قابلیت‌های پویای مرتبه بالاتر شامل حس کردن فرصت‌ها و تهدیدات، قبضه کردن فرصت‌های شناسایی شده، و متحول کردن و پیکربندی مجدد منابع سازمانی است. قابلیت‌های پویا قابلیت‌هایی هستند که شیوه فعالیت شرکت را برای انطباق با تغییرات اکوسیستم تغییر می‌دهند. بعلاوه، پیامدهای درونی و بیرونی کاربست قابلیت‌های پویا شامل بقا، عملکرد برتر، مزیت رقابتی، و رشد شرکت شناسایی شدند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Dynamic Capabilities and Firm Growth: A framework-based systematic literature review

نویسندگان [English]

  • Mohammad-Hossein Beirami 1
  • Vahid Khashei 2
  • Mehdi Ebrahimi 3
  • mahdi Haghighi 3
1 Business Management Department, Management and Accounting Faculty, Allameh Tabatabaei Universitym
2 Associate Prof., Faculty of Management and Accounting, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran
3 Faculty of Management & accounting, Allameh Tabataba’i University
چکیده [English]

Purpose: A main feature of today's business environment is the constant change and turbulence of the environmental factors in the business ecosystem, putting the survival and growth of the firms at risk. Dynamic capabilities refer to the ability of the businesses to adapt to market changes, developments in technologies, and changes in other factors in the ecosystem that impact the firm’s performance over time. These capabilities enable businesses to identify opportunities and threats, learn, innovate, and transform themselves to adapt to the environment, and expand their activity and operations, or the firm growth, in organic or non organic ways. However, the varied definitions and taxonomies of the concept of dynamic capabilities in the literature have resulted to confusion among academia and practitioners. Therefore, the main goal of this study is to identify the antecedents, processes, hierarchy of dynamic capabilities, and the outcomes of their deployment with an emphasis on the firm growth, and to provide a conceptual model of this framework.

Method: A qualitative research methodology was conducted based on the steps of the framework-based systematic literature review approach. The model used, including six steps and fourteen questions related to the steps were introduced, and they were practically implemented in the form of the research questions of this study. Web of Science and Scopus databases were examined to retrieve the articles for the period of 1997 to 2023, with a focus on the dynamic capabilities perspective, to identify the antecedents, processes, and outcomes of the deployment of dynamic capabilities in business firms. A total of 90 articles were chosen for qualitative analysis.

Findings: Analysis of the research findings and coding with the qualitative content analysis method led to the identification of 1011 primary codes, which were categorized in 44 sub-categories and 10 categories. According to the framework used in the systematic literature review, i.e. APO, the main categories were classified into antecedents, processes, and outcomes of the deployment of the dynamic capabilities.

Conclusion: The literature analysis led to the identification of two categories of internal antecedents at the individual and organizational levels, and the environmental antecedents comprising of the important factors in the business ecosystem impacting the firm. The capabilities portfolio of organization includes operational capabilities at the lowest level, followed by three levels of dynamic capabilities that form the micro-foundations, or mechanisms of the dynamic capabilities framework. At the lowest level of the dynamic capabilities hierarchy are the first-order dynamic capabilities such as strategic decision-making, new product development, and research and development. The second-order dynamic capabilities are the organizational learning, absorptive capacity and knowledge management process. At the higher level the sensing, seizing and transforming/ reconfiguration capabilities are located. In addition, the internal and external outcomes of deploying the dynamic capabilities including survival, superior performance of the firm, competitive advantage, and firm growth were identified.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "
  • dynamic capabilities"
  • firm growth"
  • business ecosystem"
  • , "
  • framework-based systematic literature review"