ارائۀ یک مدل فرایندی برای آینده‎نگاری راهبردی در شرکت های ایرانی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری آیندهپژوهی، دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره)، ، ایران

2 دانشیار گروه آیندهپژوهی، دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

3 استادیار گروه آیندهپژوهی، دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

چکیده

تغییرات سریع و گستردۀ محیطی، نظام­های سنتی برنامه‌ریزی و مدیریت را با چالش مواجه ساخته و آیندهنگاری راهبردی به‌دلیل انعطاف‌پذیری در برابر بدیل­های متغیر آینده، از طرف شرکت­ها با استقبال روزافزونی روبه‌رو شده است. این پژوهش در پی ارائۀ مدلی مناسب برای آیندهنگاری راهبردی در شرکت­های ایرانی است. روش کلی تحقیق از نوع آمیخته است. به شیوۀ «تحلیل مقایسه­ای مداوم»، ادبیات و مبانی نظری، به‌ویژه مقالات علمی پژوهشی پنج سال اخیر در حوزۀ مدیریت راهبردی شرکت­های ایرانی، واکاوی و کدگذاری شدند و ضعف­ها و کاستی­های مدیریت راهبردی و قابلیت­های آینده­پژوهی و آیندهنگاری راهبردی، که می­توانند این ضعف‌ها را بپوشانند، در فهرستی معرفی شدند. سپس خبرگان با بازنگری فهرست یادشده، فهرستی نهایی ارائه دادند که چارچوب و دستورالعمل کلی آیندهنگاری راهبردی در شرکت­های ایرانی را پیشنهاد می‌دهد. در پایان بر اساس فهرست نهایی، مدلی فرایندی از آیندهنگاری راهبردی ارائه، اعتبارسنجی و تأیید شد. مدلی که می­تواند راهنمای شرکت­های ایرانی در راستای تدوین و اجرای راهبردهای متناسب با شرایط ناپایدار کنونی باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Introducing a Process-based Model for Strategic Foresight in Iranian Companies

نویسندگان [English]

  • Moslem Shirvani 1
  • Safar Fazli 2
  • Eynollah Keshavarz Turk 3
1 Ph.D. Candidate in Futures Study, Imam Khomeini International University, , Iran
2 Associate Prof. in Futures Study, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran
3 Assistant Prof. in Futures Study, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran
چکیده [English]

Rapid and broad environmental changes have challenged traditional systems of planning and management, and strategic foresight systems are welcomed by companies ever-increasingly due to their flexibility in changing future alternatives. This research sought to provide a suitable model of strategic foresight for Iranian companies. The mixed-method approach was applied in this research. Using constant comparison analysis, the related surveyed literature and theoretical foundations, especially scientific articles in the last five years in the area of strategic management of Iranian companies, were analyzed and coded. The weaknesses and shortcomings of strategic management, and influential capabilities of strategic foresight that can cover those weaknesses, were prepared and listed. Then, the experts were asked to review and revise the list and propose a finalized list that suggests the framework and instructions of strategic foresight for Iranian companies. Finally, based on the finalized list, a process-based model of strategic foresight applicable for Iranian companies in order to develop and implement suitable strategies regarding the current unstable conditions, was introduced, validated, and verified.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Foresight
  • Futures Study
  • Strategic Foresight
  • strategic planning
  • Strategic thinking
رضوی، س.م.؛ اکبری، م.؛ جعفرزاده، م.؛ زالی، م.ر. (1392). بازکاوی روش تحقیق آمیخته. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
غفاریان، و.؛ کیانی، غ. (1384). تفکّر استراتژیک. تهران: انتشارات فرا.
ناظمی، ا.؛ قدیری، ر. (1385). آینده­نگاری از مفهوم تا اجرا. تهران: مرکز صنایع نوین.
References
Bell, W. (1994). Future. Enciclopedia delle Scienze Sociali, (Vol. 4: 112-155). Roma, Italia: Marchesi Grafiche Editoriali.
Bell, W. (2005). Foundations of Futures Studies: Human Science for a New Era. New Brunswichk, NJ: Transaction Publishers.
Bootz, J.P. (2010). Strategic foresight and organizational learning. Technological Forecasting & Social Change, 77: 1588-1594.
Bourgeois, P. (2001). Technology Foresight for Strategic Decision Making. The proceedings of the UNIDO Technology Foresight Conference for Central and Eastern Europe and the Newly Independent States, Vienna, 4 April.
Bryson, J. (2014). Strategic planning: A guide to strengthening and sustaining organizational achievement. 3rd edition. New York: Jossey-Bass.
Daft, R. (2001). Organization Theory and Design. Cincinnati, OH: South-Western College Publishing.
Dator, J.A. (1986). The futures of futures studiesA View from Hawaii.Futures, 18(3), 440-445.
David, F.R. (2010). Strategic management. 13th edition. New Jersey: Prentice-Hall Inc.
FOREN (2001). A practical guide to regional foresight. Seville, Spain: IPTS.
Ghaffariyan, V. & Kiyani, G. (2005). Strategic thinking. Tehran: Fara. (in Persian)
Godet, M. & Durance, P. (2011). Strategic foresight for corporate and regional development. Paris: UNESCO.
Hernandez, E.J., Dew, F.W., Pritchard, M.C. & Barber, K.D. (2004). Modeling the strategy management process: An initial BPM approach. Business Process Management Journal, 10(6), 691-711.
Hines, A. & Bishop, P. (2006). Thinking about the Future: Guidelines for the Strategic Foresight. Washington: Social Technologies LLC.
Inayatullah, S. (2007). Questioning the Future: Methods and Tools for Organizational and Societal Transformation. Taipei: Tamkang University press.
Ingvar, D.H. (1985). Memory of the future, an essay on the temporal organization of conscious awareness. Human Neurobiology, 4(3), 127-136.
Kotler, P. (1998). Marketing Management and Strategy. New Jersey: Prentice-Hall Inc.
Kuosa, T. (2011). Evolution of futures studies. Futures, 43(5), 327–336.
Mintzberg, H. & Lammpel, J. (1999). Reflecting on the strategy process. Sloan Management Review, 12(6), 21-30.
Mintzberg, H. (1994). The rise and fall of strategic planning. Harvard Business Review, 72(1), 107-114.
Mullin, J., Adam, R.M., Halliwell, J.E. & Milligan, L.P. (1999). Science, technology, and innovation. Ottawa: International Development Research Centre.
Nazemi, A. & Ghadiri, R. (2006). Foresight: From Concept to Implementation. Tehran: Sanaye Nowin. (in Persian)
Onwuegbuzie, A.J., Bustamante, R.M. & Nelson, J.A. (2010). Mixed research as a tool for developing quantitative instruments. Journal of mixed methods research, 4(56), 145-162.
Pearce, J.A. & Robinson J.B. (2003). Strategic Management: Formulation, Implementation and Control. 8th edition. New York: McGraw-Hill.
Porter, M. (2000). Clusters and the new economics of competition. Harvard Business Review76(6), 77-90.
Priestley, D. (2010). Implementing the strategic formulation framework. Managerial Auditing Journal, 15(9), 882-911.
Razavi, S.M., Akbari, M., Jafarzadeh, M. & Zali, M. (2013). Reviewing of mix method research. Tehran: University of Tehran press (UTP). (in Persian)
Ritchie, J. & Lewis, J. (2003). Qualitative research practice: a guide for social science student and researcher. London: SAGE publications.
Rohrbeck, R. (2011). Corporate Foresight: Towards a Maturity Model for the Future Orientation of a Firm. Berlin: Springer-Verlag.
Santo, M. (2006). Text mining as a valuable tool in foresight exercises: A study on nanotechnology. Technological Forecasting & Social Change, 73(8), 1013-1027.
Saritas, O., Taymaz, E. & Tumer, T. (2007). Turkey’s national foresight program: A contextualist description and analysis. Ankara: Economic Research Center Middle East Technical University.
Shimizu, K. (2012). The cores of strategic management. Oxford, Routledge.
Vecchiato, R. (2012). Environmental uncertainty, foresight and strategic decision making: An integrated study.Technological Forecasting & Social Change, 79(4), 436–447.
Vishnevskiy, K., Meissner, D. & Karasev, O. (2015). Strategic foresight: state-of-the-art and prospects for Russian corporations. Foresight, 17(5), 460–474.
Voros, J. (2003). A generic foresight process framework. Foresight, 5(3), 10-21.