ضدبازاریابی مصرف دخانیات و اولویت‎بندی راهکارها با استفاده از تکنیک‎های تصمیم‎گیری چند معیاره

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

2 استادیار گروه مدیریت صنعتی، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

3 کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

چکیده

هدف: هدف از این پژوهش شناسایی راهکارهای ضدبازاریابی و اولویت‏بندی این راهکارها با استفاده از تکنیک‏های تصمیم‏گیری چندمعیاره است.
روش: این پژوهش به‎صورت آمیخته ترکیبی از نوع اکتشافی در دو مرحله کیفی و کمی از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با ده نفر از خبرگان به‎عنوان مطلعان کلیدی در زمینه آسیب‎های اجتماعی صورت گرفته و جامعه آماری آن خبرگان دانشگاه مازندران است. پس از شناسایی راهکارهای ضدبازاریابی مصرف دخانیات در مرحله کمی، با استفاده از پرسشنامه‏های BWM و مولتی مورا به اولویت‏بندی راهکارهای ضدبازاریابی در نرم‏افزارهای Excel و LINDO پرداخته شده است.
یافته‎ها: یافته‏های پژوهش حاکی از آن است که عوامل اجتماعی مهم‎ترین عامل گرایش دانشجویان به مصرف دخانیات است و در این میان، خانواده بیشترین نقش را دارد؛ زیرا جوانان و نوجوانان تحت تأثیر خانواده خود قرار می‎گیرند، برای آنان گروه مرجع محسوب می‎شود و ارتباطشان با هم بیشتر است.
 نتیجه‎گیری: نتایج تجزیه و تحلیل داده‏ها نشان داد بهترین راهکار برای مقابله با گرایش به مصرف دخانیات تغییر نگرش است؛ زیرا مسئله دخانیات باید عامل اجتماعی در نظر گرفته شود، مسئله‎ای که کل افراد جامعه را درگیر می‎کند؛ نه به‎مثابه عامل فردی که تنها یک فرد با آن درگیر است. بنابراین، تغییر نگرش می‏تواند راهکار مناسبی برای مقابله با گرایش به مصرف دخانیات باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Anti-marketing Use of Tobacco and Prioritizing Strategies Using Multi-criteria Decision-making Techniques

نویسندگان [English]

  • Meisam Shirkhodaei 1
  • Hamidreza Fallah Lajimi 2
  • maryam fazlollahtabar ledari 3
1 Associate Prof. of Business Management, Faculty of Economics and Administrative Sciences, University of Mazandaran, Babolsar, Iran
2 Assistant Prof. in Industrial Management, Faculty of Economics and Administrative Sciences, University of Mazandaran, Babolsar, Iran
3 M.Sc. of Business Management, Faculty of Economics and Administrative Sciences, University of Mazandaran, Babolsar, Iran
چکیده [English]

Objective: The purpose of this research is to identify anti-marketing strategies and ultimately to prioritize solutions using multi-criteria decision-making techniques.
Methods: This research is a hybrid combination of exploratory type consisted of both qualitative and quantitative stages in which a semi-structured interview has been conducted with ten experts as key informants on social harm. The statistical population of this research consists of the experts of Mazandaran University. Identifying smoking anti-marketing strategies in a quantitative stage, using BWM and Multi More questionnaires, anti-marketing strategies were prioritized via Excel and LINDO software.
Results: The results from this study indicate that social factors are the most important factor influencing tobacco use among students. And, in the meantime, the family has the greatest role, because young people and adolescents are influenced by their family, which is considered to be a reference group for them and their relationship is closer together.
Conclusion: The best way to tackle smoking tendency is to change attitude. This is because; smoking has to be regarded as a social factor that involves the entire community, not the individual.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Anti-marketing
  • Multi-Criteria Decision Making
  • Multi Moora
  • The best & worst method
  • Using of Tobacco
اراضی، حمید؛ حسینی، رستگار؛ رحیم‎زاده، مهدی (1393). مقایسه میزان استعمال سیگار و قلیان در بین دانشجویان تربیت بدنی و غیر تربیت بدنی. فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی جهرم، 3 (11)، 57- 63.
بازرگان، عباس (1391). مقدمهای بر روشهای تحقیق کیفی و آمیخته رویکردهای متداول در علوم رفتاری. تهران: نشر دیدار.
انصاری، رضوان؛ خسروی، علیرضا؛ مختاری، محمدرضا (1386). شیوع و علل گرایش به سیگار در دانشجویان پزشکی. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان، 1 (25)، 21- 26.
ایمان، محمدتقی؛ نوشادیان، محمودرضا (1390). تحلیل محتوای کیفی. پژوهش، 3 (2)، 15-44.
بزازیان، سعیده؛ رجائی، یدالله؛ افسری، لیلا (1393). نقش بازدارنده‎های مذهبی و پیوند با خانواده در گرایش به مصرف سیگار، مواد مخدر و مشروبات الکلی. مجله روانشناسی خانواده، 1 (1)، 19- 28.
ترقی‎جاه، صدیقه؛ حمدیه، مصطفی؛ یعقوبی، نرگس (1389).  عوامل پیش‎بینی‎کننده مصرف سیگار و قلیان در دانشجویان دانشگاه‎های دولتی. مجله پژوهشی دانشکده پزشکی، 4 (34)، 249- 256.
جعفریان، سید سعید (1387). بررسی میزان گرایش به مصرف سیگار در بین دانشجویان دانشگاه مازندران و عوامل مؤثر بر آن. پایان‎نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه مازندران.
جعفری، فرهاد؛ امین‎زاده، ملیحه (1390). بررسی شیوع و عوامل مرتبط با استعمال سیگار در بین دانشجویان دانشگاه هنر تهران. مجله علمی ابن سینا/ اداره بهداشت و درمان نهاجا، 3 (14)، 23-28.
چینیان، محمد؛ رحمت‎زاده، ابوالقاسم؛ خلیفه سلطانی، مجید؛ نیک خلق، آرش؛ معدنی، محمد رضا؛ عبداللهی، علی؛ آذری‎پور ماسوله؛ حسن؛ قطبی، مرجان؛ دستجردی، رویا؛ دینی، محبوبه ( 1389). نقش زنان در پیشگیری از مصرف دخانیات. دبیرخانه ستاد کشوری کنترل و مبارزه ملی با دخانیات، 10 (4)، 1-5.
حیدری، غلامرضا؛ رمضانخانی، علی؛ مسجدی، محمد رضا (1389). بررسی عادات مصرف دخانیات در دانشجویان پسر رشته‎های پزشکی و غیر پزشکی دانشگاه شهید بهشتی در سال 1387. مجله علمی پژوهشی دانشکده پزشکی، 34 (2)، 132- 136.
دیوسالار، کورس؛ نخعی، نوذر؛ امینی، محمدرضا (1386). ارتباط بین فعالیت‎های مذهبی و مصرف سیگار در دانشجویان یکی از دانشگاه‎های کرمان، مجله علمی پژوهشی طب و تزکیه، 16 (66-67)، 63-69.
رضاخانی مقدم، حامد؛ شجاعی‎زاده، داوود؛ صادقی، رویا؛ پهلوان‎زاده، باقر؛ شکوری مقدم، رویا و فاتحی، وحید (1391). بررسی شیوع و علل گرایش به مصرف سیگار و قلیان در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال تحصیلی 90-1389. فصلنامه علمی پژوهشی بهداشت یزد، 4 (11)، 103- 113.
رمضانی، طاهره؛ گواری، فاطمه؛ محمد علیزاده، سکینه؛ ریانی، مسعود؛ بهرامپور، محمدرضا (1389). شیوع و علل گرایش به مصرف سیگار در دانشجویان دانشگاه‎های شهر کرمان. مجله دانشکده پرستاری و مامایی رازی کرمان، 19 (10)، 1-6.
طارمیان، فرهاد (1389). حقایقی درباره زندگی سالم و بدور از مواد (نکات عملی). تهران: دانشگاه تهران.
طارمیان، فرهاد؛ بوالهری، جعفر؛ پیروی، حمید؛ قاضی طباطبایی، محمود (1386). شیوع مصرف مواد در میان دانشجویان شهر تهران. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 4 (13)، 335- 342.
علایی خرایم، رقیه؛ کدپور، پروین؛ محمدخانی، شهرام؛ صرامی، غلامرضا و علایی خرایم، سارا (1390). میزان شیوع مصرف سیگار، قلیان، مشروبات الکلی و مواد مخدر و محرک در میان دانش آموزان دبیرستانی. فصلنامه اعتیادپژوهی سوء مصرف مواد، 18 (5)، 99- 144.
فروزانفر، سمیه (1386). گرایش به مصرف سیگار در بین دانشجویان دانشگاه مازندران و عوامل مؤثر برآن. پایان‎نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه مازندران.
کلانتری، علی اکبر (1388). اسلام و الگوی مصرف، قم: مؤسسه بوستان کتاب.
کاتلر، فیلیپ؛ آرمسترانگ، گری (2008). اصول بازاریابی، (مترجم: بهمن فروزنده) (1391). چاپ شانزدهم، اصفهان: نشرآموخته.
مجیدپور، علی؛ حمیدزاده اربابی، یوسف؛ عباسقلی‎زاده، ناطق؛ صالحی، اسماعیل (1384). میزان شیوع و علل گرایش به مصرف سیگار در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اردبیل. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، 3 (5)، 266- 270.
مقدسی، علیرضا (1386). الگوهای مختلف بازاریابی. قابل دسترس در                              http://karafarinanmag.com
میرحسامی، شریف (1388). بررسی نقش خانواده در گرایش جوانان و نوجوانان به اعتیاد. پایان‎نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه پیام نور.
ناظمی، سعید؛ چمن، رضا؛ داوردوست، ناهید (1391). بررسی شیوع و علل گرایش به دخانیات در دانشجویان. فصلنامه دانش و تندرستی، 3 (7)، 107- 111.
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (1380). کنترل و کاهش مصرف دخانیات در جوانان و نوجوانان. دبیرخانه کمیته کشوری کنترل دخانیات.
هادی، صلاح‎الدین (1393). عوامل مؤثر بر گرایش دانشجویان به دخانیات (مطالعه موردی: خوابگاه شهرک امام دانشگاه تبریز). فصلنامه مددکاری اجتماعی، 3(2)، 50-59.
References
Alaie Kharayem, R., Kedpour, P., Mohammad Khani, Sh., Sarami, Gh. R., Alaie Kharayem, S. (2010). Prevalence of smoking, hookah, alcohol and drugs and stimuli among high school students. Quarterly Journal of Drug Abuse Research, 18(5), 99-144. (in Persian)
Ansari, R., Khosravi, A. & Mokhdari, M. (2007). The Prevalence and Causes of Smoking in Medical Students. Journal of Kerman University of Medical Sciences, 1(25), 21-26. (in Persian)
Arazi, H., Hoseni, R. & Rahimzahe, M. (2013). Comparison of smoking and hookah use among physical education and physical education students. Journal of Jahrom University of Medical Sciences, 11(3), 57-63. (in Persian)
Bazargan, A. (2012). An Introduction to Qualitative Research Methods of Common Approaches to Behavioral Sciences. Tehran: Didar Publishing. (in Persian)
Bazzaizan, S., Rajaei, Y. & Afsari, L. (2014). The inhibitor role of religious beliefs and family belonging in tendency towards smoking, addictive substance and alcohol consumption. Journal of Family Psychology, 1(1), 19-28. (in Persian)
Benschop, A., Liebregts, N., Pol, P., Schaap, R., Buisman, R., Laar, M., Brink, W., Graaf, R. & Korf, D.J. (2014). Reliability and validity of the Marijuana Motives Measure among young adult frequent cannabis users and associations with cannabis dependence. Addictive Behaviors, 40, 91-95.
Bonar, E., Cunningham, R.M., Polshkova, S., Chermack, S.T., Blow, F.C. & Walton, M.A. (2014). Alcohol and energy drink use among adolescents seeking emergency department care. Addictive Behaviors, 43, 11–17.
Brauers, W. K., & Zavadskas, E. K. (2006). The MOORA method and its applicati to privatization in a transition economy. Control and Cybernetics, 35(2), 445–469.
Chiniyan, M., Rahmatzadeh, A., Khalifeh Soltani, M., Nik Khalgh, A., Madani, M.R., Abdollahi, A., Azaripour Masoleh, H., Ghotbi, M., Dastjerdi, R & Dini, M. (2010). The role of women in preventing smoking. Secretariat of the National Headquarters Control and National Tobacco Control, 10(4), 1-5. (in Persian)
Cooper, M. L. (2002). Alcohol use and risky sexual behavior among college students and youth: Evaluating the evidence. Journal of Studies on Alcohol/Supplement, 14, 101-117.
Crone, M.R. & Reijneveld, S.A. (2007). The association of behavioural and emotional problems with tobacco use in adolescence. Addict Behav, 32(8), 8-16.
Cruz, R.C., Person, S.D., Bittencourt, L., Efing, A.C. & Scarinci, I.C. (2016). Development and evaluation of a capacity building program in genderrelevant. Evaluation and Program Planning, 68, 1-6.
Divsalar, K., Nakhie, N. & Amini, M.R. (2007). Relationship between Religious Activities and Smoking in Students at Kerman University. Scientific Journal of Medicine and Cultivation, 16 (66-67), 63-69. (in Persian)
Forozanfar, S. (2007). The tendency to smoking among students of Mazandaran University and its effective factors. Undergraduate Master's thesis of Mazandaran University. (in Persian)
Hadi, S. (2014). Effective Factors of Students' Tobacco Orientation (Case Study of Imam University Dorm Campus in Tabriz). Social Work Quarterly, 3(2), 50-59. (in Persian)
Hedari, GH. R., Ramezankhani, A. & Masjedi, M.R. (2010). Study of smoking habits among male and female medical students of Shahid Beheshti University in 2009. Journal of Faculty of Medicine, 34(2), 132-136. (in Persian)
Hsieh, H.F. & Shanon, S. (2005). Three Approaches to Content Analysis. Qualitativr Health Research, 15(9), 1277-1288.
Iman, M.T. & Noshadi, M.R. (2011-2012). Qualitative content analysis. Pazhuhesh, 3(2), 15-44. (in Persian)
Jafari, F. & Aminzadeh, M. (2011). Prevalence and Related Factors Related to Cigarette Use among Students at Tehran Art University. Avicenna Scientific Journal / Department of Health, 3(14), 23-28. (in Persian)
Jafariyan, S. (2008). Study of smoking tendency among students of Mazandaran University and its effective factors. Master's thesis undisclosed. Mazandaran University. (in Persian)
Kalantari, A.K. (2009). Islam and the pattern of consumption. Qom: Book Garden Institute. (in Persian)
Kondracki, N.L. & Wellman, N.S. (2002). Content analysis: Review of methods and their applications in nutrition education. Journal of Nutrition Education and Behavior, 34(4), 224-230.
Kotler, F. & Armstrang, G. (2008). Marketing principles, (Translator: Bahman Forouzandeh). Isfahan: Published, Sixth Edition. (in Persian)
Majidpour, A., Hamidzadeh Arbabi, Y., Abasgholizaheh, N. & Salehi, E. (2005). Prevalence and Causes of Smoking in Students of Ardabil University of Medical Sciences. Journal of Ardabil University of Medical Sciences, 3(5), 266-270. (in Persian)
Miller, D. (2011). Is Anti-Marketing Right For Your Band? Available in: www.hypebot.com.
Ministry of Health and Medical Education. (2001). Control and reduce smoking in youth and adolescents. Secretariat of the National Tobacco Control Committee. (in Persian)
Mirhesami, Sh. (2009). Investigating the role of families in the tendency of youth and adolescents to addiction. Undergraduate Master's thesis unpublished Payame Noor University. (in Persian)
Moghadasi, A.R. (2007). Different marketing patterns. Available in:  http://karafarinanmag.com. (in Persian)
Nazemi, S., Chaman, R. & Davar dost, N. (2011). Prevalence and Causes of Smoking in Students. Journal of Knowledge and Health, 3(7), 107-111. (in Persian)
Peattie, K. & Peattie, S. (2008). Social marketing: A pathway to consumption reduction? Journal of Business Research, 62(2), 260-268.
Perkins, H. W. (2002). Surveying the damage: A review of research on consequences of alcohol misuse in college populations. Journal of Studies on Alcohol/ Supplement, 91-100 (14), 91-100.
Ramezani, T., Gavari, F., Mohammad Alizadeh, S., Riyani, M. & Bahrampour, M.R. (2010). Prevalence and Causes of Smoking in Students at Kerman University Universities. Journal of Razi Nursing and Midwifery Faculty of Kerman, 19(10), 1-6. (in Persian)
Rezaei, J. (2015). Best-worst multi-criteria decision-making method. Omega, 53(2015), 49-57.
Rezaei, J. (2015). Best-worst multi-criteria decision-making method: Some properties and a linear model. Omega, 64(2015), 1-5.
Rezakhani Moghadam, H., Shojaiezadeh, D., Sadeghi, R., Pahlevanzadeh, B., Shekvari Moghadam, R. & Fatehi, V. (2012). Prevalence and causes of smoking and hookah tendency in students of Tehran University of Medical Sciences during the academic year of 2010-2011. Yazd Health Journal, 4(11), 103-113. (in Persian)
Richman, A. (1983). Cost/ Effectiveness Analysis of Alcoholism and Drug Abuse Treatment Programs: The Relevance of Recidivism and Resource Absorption. Evaluation and Program Planning, 5(6), 49-52.
Rigotti, N.A., Lee, J. E. & Wechsler, H. (2000). Us college student's use of tobacco products. American Medical Association, 284(6), 699-705.
Sodhi, K. (2011). Has marketing come full circle? Demarketing for sustainability. Business strategy series, 12 (4), 117-185.
Taraghi Jah, S., Hamdieh, M. & Yaghobi, N. (2010). Predictors of smoking and hookah smoking in university students. Journal of Faculty of Medicine, 4(34), 249-256. (in Persian)
Taremiyan, F. (2010). Facts about Healthy Living (Practical Tips). Tehran: University of Tehran. (in Persian)
Taremiyan, F., Bolhari, J., Pirozi, H & Ghazi Tabatabaie, M. (2007). Prevalence of drug use among students in Tehran. Journal of Psychiatry and Clinical Psychology of Iran, 3(13), 342-335. (in Persian)
Thal, J. M. & Zhang, J. (2012). (De) marketing to Manage Consumer Quality Inferences. Workshop on the Economics of Advertising and Marketing.
Tucker, J. S., Pedersen, E.. R., Miles, J. N. V., Ewing, B. A., Shih, R. A. & D’Amico, E. J. (2014). Alcohol and Marijuana Use in Middle School: Comparing Solitary and Social-Only Users. Journal of Adolescent Health, 55(2014), 744-749.
Wall, A.P. (2005). Government demarketing: different approaches and mixed messages. European Journal of Marketing, 39 (5/6), 421-427.
Wall, A.P. (2007). Government “demarketing” as viewed by target audience. Marketing Intelligence & Planning, 25 (2), 421-427.
Yang, Z., Schaninger, Ch. M. & Laroche, M. (2012). Demarketing teen tobacco and alcohol use: Negative peer influence and longitudinal roles of parenting and self-esteem. Journal of Business Research, 66 (4), 559–567.